ប្រធាន៖ មតិខ្លះថា​ “ការ​បញ្ចប់​រឿង​ ទុំទាវ ​រឿង ភូមិ​តិ​រច្ឆាន ​និង រឿង​ ថៅ​កែ​ចិត្ត​ចោរ ដោយ​ឲ្យ​តួ​អង្គ​ស្លាប់ បរា​ជ័យ អ្នក​ស្រលាញ់​យុត្តិ​ធម៌ ត្រូវ​ចាញ់ ជា​ការ​បញ្ចប់​រឿង​​មិន​ល្អ​​សោះ​ព្រោះ​ធ្វើ​ឲ្យមនុស្ស​ភ័យ​ខ្លាច”​។​តើ​អ្នក​យល់​យ៉ាង​ណា​?

​រឿង​ ទុំទាវ ភូមិ​តិ​រច្ឆាន ​និង រឿង​ ថៅ​កែ​ចិត្ត​ចោរ

ក្រោយពីបានសិក្សាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ រឿងទុំទាវ ជាប្រលោមលោកបុរាណ ភូមិតិរិច្ឆាន បែបតថ​និយម​ប្រវត្តិសាស្រ្ត និង រឿងល្ខោនប្រឌិតថៅកែចិត្តចោរ រូចមកហើយ យើង​ឃើញ​មាន​ទស្សនៈ​ខ្លះ​បាន​ឲ្យតម្លៃ​ថា “ការបញ្ចប់រឿងទុំទាវ រឿងភូមតិតិរច្ឆាន និង រឿថៅកែចិត្តចោរ ដោយឲ្យតួអង្គស្លាប់ បរាជ័យ អ្នក​ស្រលាញ់​យុត្តិធម៌​​ត្រូវចាញ់ ជាការបញ្ចប់រឿងមិនល្អសោះព្រោះធ្វើឲ្យមនុស្សភ័យខ្លាច”។ តើទស្សនៈ​ខាង​លើ​នេះ ត្រឹម ត្រូវដែរឬទេ?




ដើម្បីជាជំហ៊ានក្នុងការបកស្រាយយើងគួរយល់ន័យនៃពាក្យ “យុត្តិធម៌” ជាមុន សិន។ យុត្តិធម៌​មានន័យ​ថា​ជាភាពត្រឹមត្រូវល្អបរិសុទ្ធ និងគ្មានលំអៀង។ ទស្សនៈរបស់ ប្រធាន​ចង់​បង្ហាញ​ថា​ការបញ្ចប់​រឿង​ទុំទាវ ភូមិតិរច្ឆាន និងរឿងថៅកែចិត្តចោរ គឺជា កាបញ្ចប់ក្នុងលក្ខណៈមិនល្អ ព្រោះ​វា​ជា​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​មាន​អារម្មណ៍ភិតភ័យ រៀង រអា ទៅវិញ។


ក្នុងការបញ្ចប់ស្នាដៃរបស់លោកភិក្ខុសោម លោកឌឹកគាម​ ឌឿកអំ លោក ពៅយូ ឡេង និង អ៊ុំ​ឈឺន ធ្វើឲ្យមានទស្សនៈអ្នកសិក្សាខ្លះបានចាត់ទុក សិល្ប៍វិធី នៃការបញ្ចប់ស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធទាំង​នោះ ពិត​ជា​មិនបានផ្តល់នូវគំនិតសុទិដ្ឋិនិយម ហើយបែរជាធ្វើឲ្យអ្នកអានអ្នកសិក្សាមានការភ័យខ្លាចទៅ​វិញ។​ដូច​​ជា​ក្នុងរឿងទុំទាវ ចុង បញ្ចប់នៃរឿងតួអង្គទុំទាវត្រូវស្លាប់ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យសតិអារម្មណ៍ មនុស្ស​ពិសេស យុវជនកាន់តែមានក្តីតក់ស្លុតរំភើបញាប់ញ័រ លែងហ៊ានមានបំណងរើបម្រាស់ ដើម្បីទាម ទារ​សិទ្ធ​សេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើរគូស្រករ។​ ចំនែកនៅក្នុងរឿភូមិតិរិច្ឆានវិញ អ្នកនិពន្ធ ទាំងពីរ​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​បរាជ័យនៃការតស៊ូរបស់អ្នកភូមិក្រាំងលាវ នៅសមរភូមិត្រពាំង ស្រែវា។ បញ្ហា​នេះ​បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល​អាក្រក់មកលើអារម្មណ៍អ្នកតស៊ូ អ្នកសេ្នហាជាតិ ខ្មែរ ក៏ដូចជាស្មារតីប្រជារាស្រ្តខ្មែរ ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​នឹម​ត្រួត​ត្រារបស់អាណានិគមនិយម បារាំងឲ្យកាន់តែមានសភាពខ្លបខ្លាចក្រែង រអា លែង​ហ៊ាន​ក្រោក​ឡើង​តស៊ូ​រើបម្រាស់ ដើម្បីបុព្វហេតុជាតិរបស់ខ្លួនដូច ជួន និង ​នៅ សម័យនោះឡើយ។​ ពិសេសជាងនេះ ទៅ​ទៀត​​នោះ​រឿងថៅកែចិត្តចោរ ដែលបង្ហាញពីភាពអយុត្តិធម៌សង្គម ដែលទីអវសាន នៃរឿង​អ្នក​ប្រឆំាង​នឹង​អំពើ​អយុត្តិធម៌ត្រូវបរាជ័យដោយកម្លាំគៀបសង្កត់ របស់សង្គមនោះ គឺជា​ប្រការ​អវិជ្ជមាន​មួយ​ទៀត​ព្រោះ​បាន​ធ្វើឲ្យស្រទាប់មនុស្សខ្មែរ អ្នកមានគំនិតយុត្តិធម៌ និយមលែងហ៊ានធ្វើអ្វីដើម្បីការពារ​យុត្តិធម៌​ទៀត ដូច​ករណី​នៃ​ការ​អន្ទះ​សាចង់បាន យុត្តិធម៌របស់កម្មករ ឈ្មោះគង់ គ្មាន​ទទួល​បាន​អ្វី​ក្រៅ​ពី​គេ​ចាប់​ដាក់​គុក​នោះ​ទេ។


ឆ្លងតាមការអះអាងខាងលើឃើញថា ការបញ្ចប់រឿងទាំងបីគឺជា ប្រការមួយដែល ជះឥទ្ធពល​មិន​ល្អ​ទៅ​លើស្រទាប់អ្នកស្រលាញ់សិទ្ធសេរីភាព អ្នកសេ្នហាជាតិ និងអ្នក ស្រលាញ់​អំពើ​យុត្តិធម៌​ប្រាកដ​មែន។


បើយើងធ្វើការវិភាគពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់នោះ យើងប្រាកដជាឃើញយ៉ាង ច្បាស់​ថា​វាផ្ទុយ​ស្រលះ​ទៅនឹងទស្សនៈ ដែលបានអះអាងខាងលើព្រោះ ការបញ្ចប់ចលនា រឿង​ទាំងបី​ស្ថិត​ក្នុងសិល្ប៍​វិធី​ដោយ​ឡែកដែល​ធ្វើឲ្យស្នាដៃនិមួយៗ កាន់តែមានតម្លៃប្រកប ដោយគំនិតសុទិដ្ឋិនិយម។ ដូចជា​រឿង​ភិក្ខុ​សោម​ឲ្យតួអង្គទុំទាវត្រូវមរណភាពគឺ ក្នុងន័យ ផ្តល់ការអប់រំដ៏សំខាន់ទៅលើស្រទាប់យុវវ័យ កុំ​ឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​ក្រឹត្តវិន័យរបស់ខ្លួនជា សង្ឃដូចជានេនទុំព្រោះតែស្រលាញ់ស្រីសុខចិត្តលាចាកសិក្ខាបទ ដោយ​អត្ត​នោ​ម័ត។ មិនតែប៉ុណ្ណោះក្នុងភេទជាគ្រហស្ថទុំនៅបន្តខុសជាមួយប្រពៃណីសង្គម “ទុំមុនស្រគាល” ថែម​ទៀត​ផង។ ចំណែកមរណភាពនាងទាវវិញគឺជា ការបំផុសពញ្ញាក់ស្មារតីមាតា បិតា​ខ្មែរ​ក្នុង​ការរៀប​ចំទុក​ដាក់​កូន​ចៅឲ្យមានគូរស្រករកុំឲ្យឈរលើទស្សនៈ “នំមិនធំជាង នាឡិ​” ដូចម្តាយ​ទាវ​ទី​បំផុត​គាត់​ក៏​គ្មាន​សល់​អ្វីក្រៅពីវិប្បដិសារីនោះឡើយ។ ដូចគ្នានោះ ផងដែរលោកឌឹកគាមនិងឌឿកអ៊ំបង្ហាញពីភាពបរា​ជ័យ នៃចលនាតស៊ូរបស់រាស្រ្តខ្មែរនៅ ភូមិក្រាំងលាវម្តុំសមរភូមិម្តុំស្រែវាមិនមែន ក្នុង​ន័យ​បំបាក់​ស្មារតី​តស៊ូ​របស់​អ្នកសេ្នហាជាតិ ខ្មែរសម័យនោះទេ។ ប៉ន្តែលោកចង់លើកយកការបរាជ័យនោះមកបង្ហាញ ដើម្បី​ជា​បទ ពិសោធន៍ល្អៗ ថាការតស៊ូដែលគ្មានគំរោងច្បាស់លាស់គ្មានការប្រមាថ ពីពេវេលាកម្លាំង ទីតាំង​ភូមិ​សាស្ត្រ និង ការដែលមានមោទនភាពនិងជ័យជំនៈហួសហេតុពេកគឺជា ការនាំឲ្យមាន​ការ​បរាជ័យដូច​ករណីចលនាតស៊ូ​ដែលដឹកនាំដោយជួន និង នៅនោះឯង។ រីឯ​ប្រការ​ដែល​លោកពៅយូឡេង និង អ៊ំឈឺន​បញ្ចប់ស្នាដៃឲ្យអយុត្តិធម៌ឈ្នះលើយុត្តិធម៌ ក៏ពុំមាន​ន័យ​ធ្វើឲ្យ​រឿងមិនល្អនោះទេ។​ ការបង្ហាញ​បែប​នេះ​ព្រោះចង់ដាស់ស្មារតី សាធារណៈ​មតិ​ជាតិ​ខ្មែរឲ្យ​មាន​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍ចំពោះបញ្ហាអយុត្តិធម៌ ដែល​បាន​កំពុង​យាយី នោះក្នុងសង្គមខ្មែរ។ អ្នក​និពន្ធ​មាន​ទស្សនៈថា អយុត្តិធម៌ជាដំបៅមហារីក នៅក្នុងសង្គម ដែល​ជា​ឧបសគ្គ​រាំងស្ទះ​ដល់​ដំណើការ​អភិវឌ្ឃសង្គមជាតិ។


សរុបមកយើងឃើញថាការបញ្ចប់រឿងទាំងបីគឺ ពោរពេញទៅដោយសិល្ប៍វិធី ដែល​ប្រកប​ទៅ​ដោយ​ម្លៃយ៉ាងវិសេសវិសាលហើយពិតជាមានលក្ខណៈផ្ទុយទាំងស្រុងទៅនឹងទស្សនៈដែលបានអៈអាង​ខាង​លើ។


តាមរយៈការវិភាគលើការបកស្រាយជុំវិញ ការបញ្ចប់រឿងទុំទាវ ភូមិតិរិច្ឆាន និង រឿង​ថៅ​កែ​ចិត្ត​ចោរ ជាការបញ្ចប់ដែលបណ្តាលឲ្យមានស្មារតីភិតភ័យដល់អ្នកសិក្សា គឺជា ទស្សនៈ​មិនត្រឹម​ត្រូវ​ទាល់​តែ​សោះ​ព្រោះថា បើស្នាដៃទាំងនោះបង្កើតនូវស្មារតីអន់ថយ តើវាមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ ក្នុង​ការ​លើក​យក​ស្នាដៃ​ទាំងនោះមកបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ជាតិ។ តាមពិតការបញ្ចប់រឿងទាំងនោះវាគឺជា​សិល្ប៍​របស់​អ្នក​និពន្ធ​ដើម្បីឲ្យស្នាដៃរបស់ លោកកាន់តែមានតម្លៃក្នុងអត្ថន័យជួយបម្រីដល់សង្គមទាទៅវិញទេ។


យោងទៅតាមការពិភាក្សាមតិខាងលើ យើងអាចសស្និដ្ឋានបានថាមតិរបស់ ប្រធាន​ពិត​ជា​ពុំទាន់​ត្រឹម​ត្រូវសមស្របទាល់តែសោះ​​​​​​ ព្រោះជាទស្សនៈដែលពុំបាន ផ្តល់ គតិយុត្តិឲ្យដល់ស្នាដៃអក្សសិល្ប៍ខ្មែរ និង មិនស្ថិតលើជំហរវិភាគឲបាន ស៊ីជំរៅក្នុង ខ្លឹមសារនៃស្នាដៃទាំងនោះទេ។ តាមពិត​ទៅ​ស្នាដៃ​អក្សរ​សិល្ប៍​ខ្មែរបាននឹងកំពុងដើរតួនាទី យ៉ាងសំខាន់ ក្នុង​ការជួយមនុស្ស​ឲ្យមានជំហរ​សុទិដ្ឋិនិយម​ក៏​ដូច​ជា​ក្នុង​ន័យ​ជួយ​អភិវឌ្ឃ សង្គមជាតិឲ្យមានការរីកចំរើនយ៉ាងឆាប់រហ័សផងដែរ។